آپنه یا اختلال خواب چیست؟ درمان آن چگونه است؟

آپنه خواب وضعیتی است که با تنفس غیرطبیعی در هنگام خواب مشخص می شود. افرادی که دچار آپنه خواب هستند هنگام خواب مکث های تنفسی متعدد و طولانی دارند. این وقفه های تنفسی موقت باعث خواب کم کیفیت می شوند و بر اکسیژن رسانی بدن تأثیر می گذارند و منجر به عواقب جدی برای سلامتی می شوند.

آپنه خواب یکی از شایع ترین اختلالات خواب در جهان است. این بیماری می تواند تمامی افراد اعم از کودکان، زنان و مردان را درگیر کند. اگرچه این بیماری بیشتر در مردان شایع است.

به دلیل شیوع آپنه خواب و تأثیر بالقوه سلامتی ، برای افراد مهم است که از آپنه خواب آگاه باشند و انواع ، علائم ، علل و روشهای درمانی آن را بدانند.

انواع آپنه خواب چیست؟

سه نوع آپنه خواب وجود دارد:

  آپنه انسدادی خواب (OSA): زمانی اتفاق می افتد که راه هوایی پشت گلو از نظر جسمی مسدود شود. این انسداد باعث پارگی موقتی نفس می شود.

 آپنه خواب مرکزی (CSA): زمانی اتفاق می افتد که مشکلی در سیستم مغز برای کنترل عضلات درگیر در تنفس وجود دارد که منجر به تنفس کند و کم عمق می شود.

آپنه خواب مختلط: هنگامی که فردی همزمان OSA و CSA دارد ، از آن به عنوان آپنه خواب مختلط یا آپنه خواب پیچیده یاد می شود.

از آنجا که علل اساسی متمایز هستند ، تفاوت های مهمی در علائم ، علل و درمان OSA و CSA وجود دارد.

آپنه خواب چقدر شایع است؟

تخمین زده می شود که آپنه انسدادی خواب بین 2-9٪ بزرگسالان در جهان  را تحت تأثیر قرار دهد ، اما اعتقاد بر این است که بسیاری از موارد تشخیص داده نمی شوند ، که با مطالعاتی که نرخ قابل توجهی بالاتر از OSA را یافته اند ، متناسب است. تعیین شیوع دقیق دشوار است زیرا مطالعات از معیارهای مختلفی برای تشخیص این بیماری استفاده کرده اند. با این حال ، یک یافته ثابت این است که OSA بیش از زنان بر مردان تأثیر می گذارد. این بیماری در افراد در هر سنی ممکن است رخ دهد اما در بزرگسالان مسن بیشتر دیده می شود.

مشخص شده است که آپنه خواب مرکزی تقریباً 9% بزرگسالان بالای 40 سال را درگیر می کند. این در مردان بیشتر از زنان دیده می شود.

همانطور که این داده ها نشان می دهد ، OSA بسیار رایج تر از CSA است. به همین دلیل ، وقتی مردم در مورد “آپنه خواب” صحبت می کنند؛ معمولاً به OSA توجه کرده و دنبال آن می‌روند.

علائم آپنه خواب چیست؟

هر سه نوع آپنه خواب علائم مشترک خاصی دارند:

• تنفس مختل شده که در آن ممکن است تنفس فرد دچار مشکل شود یا حتی هربار تا یک‌دقیقه متوقف شود.
• خواب آلودگی مفرط در طول روز
• سردردهای صبحگاهی
• کج خلقی
• دامنه توجه محدود یا مشکل در تفکر ملموس

بسیاری از این علائم به دلیل کم‌خوابی و کاهش سطح اکسیژن است که در نتیجه قطع تنفس ایجاد می‌شود.

برخی از علائم اضافی به آپنه انسدادی خواب مرتبط هستند:

• خروپف، به ویژه خروپفی که بلند است و شامل نفس‌نفس زدن، خفگی یا خرخر است و می‌تواند باعث بیدارشدن مختصر فرد شود.
• گلو درد صبحگاهی یا خشکی دهان
• نیاز مکرر به بیدار شدن برای ادرار کردن (شب ادراری)

خروپف مزمن رایج‌ترین علامت OSA است، اما این بدان معنا نیست که همه کسانی که خرخر می‌کنند، دچار آپنه خواب می‌شوند. خروپف علامت متداول در افراد مبتلا به CSA نیست.

به طور کلی ، فرد مبتلا به آپنه خواب از مشکلات تنفسی شبانه خود آگاهی ندارد. به‌ همین‌ دلیل، آن‌ها معمولاً از طرف یک شریک تختخواب، یکی از اعضای خانواده یا هم اتاقی درمورد موضوع می‌فهمند. خواب آلودگی بیش‌از‌حد درطول‌روز، محتمل‌ترین علامتی است که افراد مبتلا به آپنه خواب که تنها زندگی می‌کنند، متوجه می‌شوند.

دلایل بروز آپنه خواب در نوع OSA چیست؟

آپنه انسدادی خواب هنگامی اتفاق می افتد که مجاری تنفسی فرد در هنگام خواب مسدود شود. چندین عامل برای افزایش خطر انسداد و OSA یافت شده است:

• خصوصیات تشریحی: اندازه و موقعیت گردن، فک، زبان، لوزه‌ها و سایر بافت‌های فرد در نزدیکی پشت گلو می‌تواند مستقیماً بر جریان هوا تأثیر بگذارند.
• چاقی: اضافه وزن دلیل اصلی OSA است و تا 60٪ موارد ممکن است یک عامل خطر اساسی باشد. چاقی به تنگی آناتومیکی راه هوایی کمک می کند و تحقیقات نشان داده است که افزایش 10 درصدی وزن می تواند برابر با افزایش شش برابری  در خطر OSA باشد.
• استفاده از داروهای آرامبخش: داروهای آرام بخش می‌توانند باعث شل‌شدن بافت گلو شوند و انسداد راه‌هوایی را آسان تر کنند.
• سابقه خانوادگی: افرادی که یک یا چند خویشاوند نزدیک با OSA دارند ، بیشتر احتمال دارد که خود OSA توسعه دهند.
• سیگار کشیدن: طبق آمار که افرادی که سیگار می کشند، به ویژه سیگاری های سنگین ، نسبت به دیگران بیشتر دارای OSA هستند.
• خوابیدن به پشت: این وضعیت خوابیدن باعث می‌شود بافت به راحتی در اطراف راه‌هوایی فرو ریخته و انسداد ایجاد کند.
• گرفتگی بینی: افرادی که به دلیل احتقان توانایی تنفس از طریق بینی را کاهش می‌دهند، احتمالاً OSA را تجربه می‌کنند.
• ناهنجاری های هورمونی: شرایط هورمونی مانند کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار) و آکرومگالی (هورمون رشد اضافی) ممکن است با ایجاد تورم بافتی در مجاری تنفسی و یا در معرض خطر چاقی فرد ، خطر OSA را افزایش دهد.

دلایل بروز آپنه خواب در نوع CSA چیست؟

در CSA ، تنفس به طریقی متفاوت از OSA تحت تأثیر قرار می گیرد. در این نوع از آپنه مشکل در نحوه ارتباط مغز با عضلات مسئول تنفس ایجاد می شود. به طور خاص ، ساقه مغز قادر به درک کافی میزان دی اکسیدکربن در بدن نیست که منجر به تنفسی کندتر و کمتر از حد مجاز می شود.

CSA معمولاً به یک بیماری پزشکی زمینه ای متصل است. به عنوان مثال ، سکته مغزی ، عفونت مغز یا در موارد نادر تومور مغزی ممکن است به ساقه مغز آسیب برساند. داروهای مسکن نیز می توانند در روند طبیعی تنفس اختلال ایجاد کنند.

نارسایی قلبی به عنوان یک عامل خطر برای CSA در نظر گرفته می شودو CSA همچنین می‌تواند هنگامی ایجاد شود که سطح اکسیژن فرد از بین برود.